ดินปลูกบอนสี
ดินที่แนะนำสำหรบใช้ปลูกบอนสี จะเป็นดินที่ไม่แน่นมาก มีช่องว่างระหว่างเนื้อดิน มีสารอินทรีย์สูงและปล่อยปล่อยทีละน้อย มีจุลินทรีย์ดี สวนบอนมากมายมักจะใช้ ใบก้ามปูหมัก ขุยไผ่หมัก แกลบทั้งแบบเผาและยังไม่เผา และดินอื่น ๆ อีกมายมาย ในบทความนี้ขอยกตัวอย่างดินที่โมใช้เองแล้วเห็นผลดี บอนเปิดใบสวยงามนะคะ
ต้นก้ามปู เป็นพืชในวงศ์ถั่ว ซึ่งพืชในวงศ์นี้มีการเจริญเติบโตแบบพึ่งพาอาศัยกันกับแบคทีเรียที่ชื่อไรโซเบียม ซึ่งมีความสามารถพิเศษในการตรึงไนโตรเจนจากที่ต่างๆ ทำให้ดินจากใบก้ามปูหมักมีประโยชน์ดังนี้
มีสารอาหารประเภทไนโตรเจนอยู่สูง
ดินปลูกมีความร่วนซุยมาก น้ำหนักเบา ไม่แน่น
ระบายน้ำได้ดี ไม่อุ้มน้ำมาก คงความชื้นดี
วัสดุปลูกมีการปล่อยสารอาหารอย่างต่อเนื่องจากกระบวนการย่อยสลายตามธรรมชาติ
โมมีแบ่งนิดหน่อยนะคะไม่มาก ทำเน้นคุณภาพใช้เองและแบ่งให้พี่ๆในวงการค่ะ ลองเช็คที่เพจ Leafy Monster หรือร้าน Shopee ของโมได้ค่ะ
ขุยไผ่หมัก หรือดินขุยไผ่ เป็นดินที่ทับถมอยู่ใต้กอไผ่ เกิดจากใบไผ่ที่ร่วงหล่นลงมา อุดมไปด้วยสารอาหารและจุลินทรีย์ดีที่สำคัญ จะอธิบายเป็นข้อๆให้นะคะ
เป็น ดินปลูกบอนสี ที่มีความร่วนซุยมาก น้ำหนักเบา ป้องกันการชะล้างหน้าดินได้ดี ทำให้ดินไม่แน่น รากเดินดี
มีการย่อยสลายของอินทรีย์วัตถุมาก ปริมาณสารอาหารมาก และพืชนำไปใช้ได้ง่าย ได้ไว
ข้อสำคัญคือตามธรรมชาติ ดินขุยไผ่เป็นแหล่งที่อยู่อาศัย แหล่งอาหาร และแหล่งการเจริญเติบโตของเชื้อราไตรโคเดอร์ม่าที่ดีมากๆ
เชื้อราดีในดินชนิดนี้ ยังช่วยรักษาโรครากเน่าคอดิน และโรคทางรากจากเชื้อราอื่นๆได้ หากไม่ได้ผสมสารเคมี
ฮิวมัสจากการย่อยสลายของราและจุลินทรีย์ในดินชนิดนี้ ยังช่วยให้พืชได้รับสารอาหารหลากหลาย ส่งผลให้สีสด ต้นแข็งแรง ใบแข็งแรงด้วยค่ะ
ใบมะขามผุ เป็นส่วนประกอบที่สำคัญมาก ผสมได้กับทุกดินทุกตัวที่กล่าวมาข้างบน บอนสีต้นที่ได้ดินผสมใบมะขาม กับต้นที่ไม่ได้ผสม ถ้าเป็นบอนสีแดงหรือมีป้ายแดงๆ จะเห็นความแตกต่างชัดเจนว่าสีสดขึ้นค่ะ
ใบมะขามมีความเป็นกรดอ่อนๆ pH ต่ำกว่า 6 ทำให้การแลกเปลี่ยนอิออนระหว่างรากไม้และสารอาหารในดินทำได้ดี กล่าวคือดูดซึมได้ดีค่ะ
ความโปร่ง ร่วนซุย ระบายน้ำและอากาศได้ดี รากแตกดี
ปลดปล่อยสารอาหารช้าๆ เป็นเวลานาน
มีสารอาหารสูง
ช่วยให้บอนกัดสี และสีสันสดใส
ดินใบทองหลาง (สาระเสริม) ชื่อนี้อาจไม่คุ้น แต่มีแนะนำอยู่ในหนังสือบอนสีหลายเล่มเท่าที่หาข้อมูลมาค่ะ เป็นไม้ในวงศ์ถั่ว เช่นเดียวกันกับต้นจามจุรี หรือต้นก้ามปูค่ะ
ใบหมักมีธาตุอาหารหลัก 3 อย่าง ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโปแตสเซียม ซึ่งในใบก้ามปูจะมีสูงแค่ไนโตรเจน (อื่นๆมีแต่น้อยกว่า)
มีความร่วยซุย มีน้ำหนักเบา
มีการย่อยสลายยาวนาน ปลดปล่อยสารอาหารออกมาได้นานค่ะ ทำให้ไม่ต้องใส่ปุ๋ยมาก
เดิมแล้วต้นทองหลางใช้ปลูกเป็นไม้พี่เลี้ยงค่ะ ปลูกเพื่อปรับสภาพดินดาน ดินไร้สารอาหารให้เหมาะแก่การเพาะปลูกค่ะ
ดิน 4 ชนิดที่กล่าวมานี้ สามารถผสมกับวัสดุปลูกอื่นๆเพื่อเพิ่มความโปร่ง และแร่ธาตุให้กับต้นไม้ได้
เพอร์ไลท์ – โปร่ง มีซิลิก้าสูง ดูดซับความชื้นดี รากพืชชอบ
เวอร์มิคูไลท์ – โปร่งกว่าเพอร์ไลท์ มีแมกนีเซียม อลูมิเนียม และเหล็กซิลิเกต อุ้มน้ำดี ปลดปล่อยและดูดซึมสารอาหารดี
หินภูเขาไฟ – มีรูพรุนเยอะ เป็นที่อยู่ให้จุลินทรีย์ที่ช่วยย่อยสลายและปล่อยสารอาหารที่ผ่านการย่อยแล้วให้ต้นไม้นำไปใช้ได้ง่ายขึ้น
เลก้าบอล – สำหรับบอนสีโมใช้รองก้นกระถาง ช่วยให้กระถางเย็น รากเดินดีบริเวณนั้นค่ะ (จุ่มน้ำ)
นอกจากนี้ยังมีวัสดุปลูกอีกมากมาย ที่สามารถนำมาผสมกับดินปลูกบอนสี เพื่อเพิ่มคุณสมบัติต่าง ๆ เช่น เพิ่มความโปร่งระบายน้ำ เพิ่มแร่ธาตุที่สำคัญ เพิ่มพื้นที่ผิวสำหรับเป็นที่อยู่แก่แบคทีเรียดี และเพื่อผสมให้วัสดุปลูกมีน้ำหนักเบา เนื้อดินไม่จับกันแน่น รากสามารถเดินได้ดี
หินภูเขาไฟ
หินภูเขาไฟนั้นเป็นวัสดุปลูกที่มีรูพรุนอยู่มาก นอกจากใช้ลองก้นกระถางบอนสีแล้ว โมยังใช้รองก้นกระถางต้นเงินไหลมา และ Syngonium ต่าง ๆ อีกด้วย อ่านบทความเหล่านี้ได้ใน สูตรการบำรุงเงินไหลมาด่างขาวตั้งแม่ และดินปลูก Syngonium Milk Confetti เนื่องจากราคาไม่แพงมากหากใช้รองกระถางเล็ก ๆ อย่างกระถางขนาด 4 นิ้ว ใช้หินภูเขาไฟเบอร์ใหญ่ประมาณ 5-8 ก้อนก็สามารถปิดรูก้นกระถางได้มิด ตัวหินภูเขาไฟเองยังมีแร่ธาตุที่สำคัญสำหรับต้นไม้ เช่น แคลเซียม ซิลิกอน โพแทสเซียม และอื่น ๆ เมื่อเราใช้รองก้นกระถางให้บอนสี และวางกระถางลงในน้ำ จะช่วยทำให้ดินไม่จุ่มน้ำจนแฉะมากเกินไป กระถางที่รองก้นไว้แบบนี้ เวลาเปลี่ยนกระถางจะไม่ค่อยมีดินเน่าก้นกระถาง และรากก็เดินดีมากด้วยค่ะ
กาบมะพร้าว
กาบมะพร้าวใช้ได้แบทุกสถานการณ์ เนื่องจากเป็นวัสดุปลูกที่อุ้มน้ำ ราคาถูก แต่ก่อนนำมาใช้ควรนำไปแช่น้ำจนหายเหลืองก่อน เนื่องจากน้ำเหลืองๆที่เห็นในกาบมะพร้าวคือสารแทนนิน มีฤทธิเป็นกรดอ่อนๆ จะทำให้การดูดซึมอาหารของต้นไม้ไม่ดีนัก เนื่องจากแร่ธาตุหลายอย่างจะไม่สามารถดูดซึมได้เมื่อดินเป็นกรดมาก เป็นสาเหตุทำให้ต้นไม้ใบเหลืองหรือชะงักการเจริญเติบโตค่ะ ทั้งนี้ถ้าล้างสะอาด ๆ แช่น้ำแล้วเปลี่ยนน้ำบ่อย ๆ กาบมะพร้าวคือวุสดุปลูกที่ถูกและดีมากๆตัวนึงเลยค่ะ ของโมใช้รองก้นกระถางบอนสีที่ไม่ได้เลี้ยงแบบแช่น้ำมาก ถ้าตัวที่โมเลี้ยงแช่น้ำ โมจะใช้หินภูเขาไฟค่ะ
เลก้าบอล
เลก้าบอล คือดินเผามวลเบาที่มีรูพรุนสูง น้ำหนักเบา มักใช้ผสมกับวัสดุปลูก หรือใช้รองก้นกระถางได้ดี สำหรับต้นไหนที่รักเป็นพิเศษ โมจะใช้เลก้าบอลรองก้นกระถางไว้ ส่วนต้นไหนที่ทน ๆ หน่อยโมจะใช้อย่างอื่น เนื่องจากเลก้าบอลนั้นมีราคาค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับวัสดุปลูกตัวอื่น ๆ
การให้ปุ๋ยบอนสี
ปุ๋ยที่แนะนำสำหรับบอนสี จะเป็นปุ๋ยสูตรเสมอ เช่น ออสโมโค้ท 13-13-13 แต่ไม่แนะนำให้ใส่เยอะ เพราะจะทำให้ใบชะลูด สีเปลี่ยนได้ โดยปุ๋ยออสโมโค้ทนั้น มีสารอาหารเพียงพออยู่แล้ว กรณีที่ใส่ปุ๋ยแล้วแต่ต้นไม้ยังแสดงอาการขาดสารอาหาร แปลว่าค่า pH ของดินอาจไม่เหมาะสมสำหรับการดูดซึมสารอาหารบางตัว ควรเปลี่ยนวัสดุปลูก หรือปรับสภาพดินใหม่
ปุ๋ยมูลไส้เดือน ช่วยเสริมให้บอนสีสมบูรณ์ได้เช่นกันค่ะ ผสมลงไปในวัสดุปลูกได้เลย ตัวปุ๋ยมูลไส้เดือนนั้น เป็นปุ๋ยเย็น ผ่านการย่อยสลายโดยไส้เดือนมาแล้ว ทำให้ปุ๋ยไม่ไปย่อยสลายต่อในกระถางปลูกของเรา ทำให้ภายในกระถางไม่ร้อน เราอาจเคยได้ยินคำว่าปุ๋ยร้อน ปุ๋ยเย็น โมขอเสริมให้ไปเลยนะคะ
ปุ๋ยร้อน คือปุ๋ยที่ยังย่อยสลายต่อไปได้อยู่ จุลินทรีย์ยังทำงานอยู่ ทำให้เกิดความร้อนในกระถางปลูกของเรา สังเกตุใบก้ามปูหมัก หรือใบไม้หมัก หรือเศษอาหารจากครัวเรือน เมื่อนำไปหมัก หรือผ่านกระบวนการย่อยสลายด้วยจุลินทรีย์ จะพบว่าอุณหภูมินั้นสูงขึ้น เมื่อเรานำไปผสมใส่ในต้นไม้ จะทำให้รากไม้อ่อนแอเนื่องจากจุลินทรีย์ยังทำงานอยู่มาก ทำให้พืชเกิดอาการใบเหลืองและอ่อนแอได้
ปุ๋ยเย็น คือปุ๋ยที่ย่อยสลายเสร็จแล้ว หรือถูกนำไปตากแห้งจนจุลินทรีย์หยุดทำงานแล้ว เช่น หลังจากที่เราหมักใบก้ามปูแล้ว เรานำใบก้ามปูหมักนั้นไปตากแห้งเพื่อหยุดการทำงานของจุลินทรีย์ หรือตัวปุ๋ยมูลไส้เดือนเอง ที่ผ่านการย่อยสลายมาเสร็จแล้ว ไม่ย่อยต่อไปอีก แบบนี้เป็นปุ๋ยเย็นสามารถใส่ต้นไม้ได้เลยค่ะ
วิธีการปลูกบอนสี
การปลูกแนะนำให้หล่อน้ำใต้กระถาง เพื่อให้บอนสีชุ่มชื้นอยู่เสมอ ไม่แนะนำให้รดน้ำลงในกระถางตรงๆเนื่องจากจะทำให้ดินแน่นขึ้น แต่จะแนะนำให้เติมน้ำที่หล่อไว้อย่าให้ขาด
การรองก้นกระถางด้วยเลก้าบอล จะช่วยให้ดินไม่ถูกน้ำตรงๆ เลก้าบอลหรือหินภูเขาไฟอื่นๆ มีรูพรุนมาก เพิ่มพื้นที่ผิวให้แบคทีเรียดีๆเข้ามาอยู่อาศัยและย่อยสารอาหารที่เป็นประโยชน์ให้แก่รากไม้ของเรา
Tip: วัสดุปลูกที่ยังไม่ได้หมัก หรือเป็นใบใหม่เพิ่งร่วงหรือแห้ง จะมีสารอาหารที่พืชใช้ได้ทันทีอยู่น้อยมาก เมื่อนำมาใส่ในกระถางให้บอนสี อาจเกิดความร้อนในกระถางจากกระบวนการย่อยสลายของจุลินทรีย์ อาจทำให้บอนสีอ่อนแอได้ ควรเลือกวัสดุที่หมักมาแล้ว ย่อยสลายมาระดับหนึ่งแล้วจะดีกับต้นไม้ค่ะ
Tip: วัสดุปลูกที่หมักเสร็จแล้ว ควรทำไปตากแดดให้แห้งด้วย เพื่อเป็นการทำให้จุลินทรีย์สงบก่อน หากนำทั้งเปียกๆหรือหมักเสร็จไปใช้เลย อาจทำให้พืชสลด มีอาการใบเหลืองจากรากเสียหายได้ (ขอบพระคุณคุณ Maluli Garden ที่แบ่งปันข้อมูลค่ะ
เรียบเรียงโดย พรรษชล สุประดิษฐ์ ณ อยุธยา
15 August 2021 | Paschol Supradith Na Ayudhya
ผู้เขียนบทความ
พรรษชล สุประดิษฐ์ ณ อยุธยา
Group Admin: รวมความรู้การดูแลไม้ด่าง ไม้ใบ ถามตอบปัญหาต้นไม้
